Hoe ontstaat Arteriële Claudicatio Intermittens?
Etalagebenen ontstaan doordat de slagaderen in het been vernauwd zijn. Een vernauwing wordt veroorzaakt doordat er een neerslag van kalk en vettige substanties aan de binnenwand van de slagaders blijft zitten. Dit wordt ook wel plaquevorming genoemd. De plaques blijven steken en hopen zich daardoor op. Hierdoor worden de slagaders ernstig vernauwd, dit zorgt voor een verminderde bloedtoevoer naar het been. Tijdens het lopen krijgen de beenspieren te weinig zuurstof waardoor pijnklachten (stekende pijn, kramp of een doof/moe gevoel) in het been kunnen ontstaan.
Waar komt de term etalagebenen vandaan?
Bij etalagebenen heeft de patiënt tijdens inspanning een tekort aan zuurstof. Dit zorgt voor pijnlijke benen. Om te zorgen dat de pijn minder wordt, stoppen patiënten meestal even met lopen. Bijvoorbeeld om zogenaamd even naar de etalage te kijken. Hier komt de naam etalagebenen vandaan. Tijdens het stilstaan komen de spieren tot rust en kan de bloedstroom weer voldoende zuurstof aanleveren. Klachten worden hierdoor minder.
Wat zijn mogelijke oorzaken van etalagebenen?
Bij iedereen worden de slagaderen op den duur nauwer als gevolg van slagaderverkalking. Sommige mensen hebben hier veel meer last van dan anderen, waardoor ze sneller etalagebenen krijgen. Risicofactoren voor etalagebenen zijn:
- Roken
- Diabetes
- Hoge bloeddruk
- Verhoogd cholesterolgehalte in het bloed
- Overgewicht
- Stress en aanhoudende spanning
- Gebrek aan lichaamsbeweging
Erfelijke aanleg en leeftijd spelen ook een rol. Daarnaast hebben mannen een verhoogde kans op Arteriële Claudicatio Intermittens.
Welke symptomen ervaart de patiënt?
- Pijn tijdens inspanning: na inspanning kan het been pijnlijk, verkrampt en vermoeid aanvoelen. Na het rusten zijn de klachten meestal minder.
- Pijn is voelbaar in de kuit: daarnaast kunnen patiënten pijn ervaren in de bovenbenen of bilspieren. Dit ligt aan de locatie van de vernauwing.
- In de ernstigste gevallen kan er ook sprake zijn van pijn in rust.
- De aangedane voet kan kouder aanvoelen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Een patiënt wordt vaak gediagnosticeerd met de enkel-armindex (een vergelijking van de bloeddruk in de arm en enkel). Doorgaans is de bloeddruk in de arm ongeveer gelijk aan de bloeddruk bij de enkel. Bij etalagebenen daarentegen, is de bloeddruk in de enkel lager. Deze twee waardes worden dus met elkaar vergeleken om vast te stellen of een patiënt etalagebenen heeft.
Hoe behandel je een patiënt met etalagebenen?
Als een patiënt last heeft van etalagebenen is het van belang te zorgen voor een betere doorbloeding in de benen en het wegnemen van de risicofactoren. De volgende maatregelen kunnen daarbij helpen:
- Stoppen met (mee) roken
- Behandelen van een eventuele hoge bloeddruk
- Bloedsuikerspiegel goed onder controle houden
- Verlagen van het cholesterolgehalte
- Verminderen van stress
- Genoeg bewegen
Veel van deze maatregelen zijn leefstijlaanpassingen. Je kunt de patiënt hier wel over informeren, maar je hebt natuurlijk weinig controle over het dagelijks leven van de patiënt. Als fysiotherapeut heb je het meeste controle over genoeg bewegen en het type beweging.
Looptraining
Je kunt patiënten bijvoorbeeld helpen door looptraining te bieden. Hierbij moet de patiënt na het ontstaan van pijn nog een paar meter extra lopen. Hierdoor neemt de pijnvrije loopafstand toe, waardoor de patiënt langzaam meer kan gaan lopen. Ook neemt de bloedtoevoer naar de benen toe, waardoor de pijnklachten afnemen.
Kousen
Verder wordt aangeraden om de patiënt steunkousen of compressiekousen te laten dragen. Door het speciale drukverloop van de kous, wordt het pijnlijke been optimaal ondersteund en wordt de bloedsomloop verbeterd.
