Fanatieke wintersporters staan alweer te popelen om naar de bergen af te reizen. Heerlijk dat gevoel van het skiën of snowboarden van de berg, sporten in de frisse berglucht en in veel gevallen de gezelligheid van de aprés ski. Maar hoe bereid je je nu goed voor op deze vakantie en hoe zorg je bij een bewegingsklacht of een instabiel gevoel dat je toch van de berg af kunt?
Het begint met een goede voorbereiding
Het is belangrijk om goed getraind op wintersport te gaan, omdat wintersporten een zware belasting heeft op jouw spieren en gewrichten. Een fysiotherapeut kan samen met jou een gericht trainingsprogramma opstellen om je coördinatie te verbeteren en spierkracht te vergroten. Dit is extra belangrijk als je recent of in het verleden een blessure hebt opgelopen.
Een bewegingsklacht, veelal een knieklacht, kan je ook zeker in de weg staan bij een goede voorbereiding. Veel gehoord onder wintersporters is het instabiele gevoel of pijn in de knie als ze weer willen skiën of snowboarden. Bij deze signalen is het verstandig vooraf aan de wintersport een brace te overwegen. Kortom, ga zo fit mogelijk op wintersport en bij een instabiel of onzeker gevoel kan een brace uitkomst bieden.
Doe een oefensessie
Met name als je een blessure hebt gehad of de gedachte aan skiën / snowboarden je een onzeker gevoel geven, zorg er dan voor dat je vooraf aan de wintersport minimaal één keer op een oefenbaan hebt gestaan. Je kunt daar al dan niet met een instructeur je vaardigheden verbeteren. Als je een brace hebt aangeschaft is het verstandig om deze eerst eens uit te proberen voordat je gaat wintersporten. Laat de brace daarom niet in de kast liggen totdat je weg gaat. Door de brace uit te proberen kan je alvast oefenen hoe je de brace om moet doen en waar je op moet letten. Nog belangrijker is dat je kan voelen of de brace goed zit en of er bijvoorbeeld geen drukpunten zijn.
Bouw je skidag verantwoord op
Eenmaal op vakantie is het van belang dat je niet tegelijk teveel van je lichaam vraagt. Voordat je begint met skiën/snowboarden is het goed om een korte warming-up te doen zodat je spieren geactiveerd worden. Dit kan al door stevig te wandelen richting de piste en daarna te starten met een makkelijke piste. Vooral als je spierpijn hebt van de vorige dag is het fijn om de spieren goed op te warmen voor je aan de uitdagende pistes begint.
Waarom ontstaan er zoveel blessures tijdens wintersport?
Met regelmaat moeten reddingsdiensten ingezet worden om geblesseerde skiërs van de piste te halen. De voornaamste blessures zijn botbreuken en letsels aan de knie. Dit gebeurt veelal bij botsingen, vallen of wanneer je je ski’s of snowboard niet voldoende onder controle hebt. De hoofdreden? Ski’s fungeren als een hefboom. Hierdoor worden de klappen en de krachten tijdens het skiën versterkt. Kleine onverwachte bewegingen op de ski zorgen ervoor dat er soms grote krachten in de knie moeten worden gecompenseerd. Dit leidt vaak tot ernstig letsel aan kniebanden (binnen- of buitenkant) of kruisbandletsel. In gezonde toestand kunnen je spieren en banden deze krachten prima aan waardoor je de ski’s of het snowboard goed kan controleren. Echter als je vermoeid raakt, niet voldoende stabiliteit ervaart, de controle op de piste verliest of betrokken raakt bij een botsing, kan het zijn dat je deze krachten niet goed of snel genoeg kan opvangen. Dit kan resulteren in een val waardoor je een blessure kan krijgen.
Een onzeker gevoel of een instabiele knie
Een onzeker gevoel of instabiliteit van de knie kunnen je vakantie behoorlijk beïnvloeden. Het gebruik van een geschikte kniebrace wordt dan zeker aangeraden. Hieronder zullen wij voor diverse knieklachten de meest geschikte kniebraces bespreken:
- Artrose en reuma.
- Mediaal- of lateraal bandletsel (MCL/LCL)
- Kruisbandletsel (ACL/PCL)
- Meniscusklachten
- Knieschijfklachten zoals patellofemoraal pijnsyndroom of patella tendinopathie.
Het gaat hierbij om klachten die duidelijk in en/of rondom het gewricht voelbaar zijn. Tijdens wintersport kan je ook last krijgen van vermoeide en/of zware onderbenen. Hiervoor worden geen braces maar compressiekousen ingezet (ook wel compressie sleeves genoemd).
Een brace wordt ingezet indien extra ondersteuning gewenst is of als onderdeel van de (fysiotherapie-)behandeling. Een brace kan het hervatten van activiteiten versnellen. Dit is ook vaak bij wintersport het geval. Indien je een blessure hebt gehad, maar je bent nog niet voldoende hersteld en/of je voelt je nog onzeker op de piste zou je kunnen overwegen een brace te gaan dragen tijdens wintersport.
Verhoogde proprioceptie
Na een blessure is je controle over een beweging vaak vermindert. Het voelt vaak ongemakkelijk en niet vertrouwd. Het is echter essentieel om de controle over je knieën te blijven behouden, met name tijdens wintersport. Zonder controle over de spieren rondom de knie kan je de ski’s of het snowboard niet goed aansturen. Je kan niet de juiste krachten leveren op het juiste moment. Hierdoor heb je een verhoogde kans op nieuwe blessures (vallen) en heb je een onzeker gevoel op de piste. Een compressiebrace kan er voor zorgen dat je deze controle weer terug krijgt. Dit komt doordat een compressiebrace druk uitoefent op je huid en zenuwen. Deze extra prikkels op het kniegewricht zorgen voor meer bewustzijn. De zenuwen in de knie worden extra geactiveerd en voelen beter wat er gebeurt in de knie, hierdoor ben jij in staat de spieren rondom de knie beter aan te sturen.
Het gewricht actief ondersteunen
Een pure compressiebrace ondersteunt het gewricht passief, maar er zijn ook braces die het gewricht actief ondersteunen. Dit zijn compressiebraces met flexibele verstevigende onderdelen en/of silicone zones (pelotte). Bij lichte instabiliteitsklachten kan je beter kiezen voor een brace met flexibele baleinen (verstevigingen) aan beide zijden van de knie.
Het gewricht stabiliseren
Ervaar je een matig tot ernstig instabiel gevoel in de knie? Kies dan voor een brace die het gewricht stabiliseert. Wat is het verschil in ondersteuning? Een stabiliserende kniebrace heeft rigide onderdelen die ervoor zorgen dat bepaalde bewegingen worden beperkt of worden gestuurd. Rigide onderdelen zijn bijvoorbeeld aluminium of plastic baleinen, scharnieren en bandensystemen. Een stabiliserende kniebrace wordt aanbevolen in het geval van bandletsel of meniscusletsel. Het is belangrijk om te weten dat er binnen kniebraces prijsverschillen zijn die veelal gebaseerd zijn op het type scharnier dat wordt toegepast. Zo zijn er eenvoudige (veelal enkel- of twee-assige scharnieren) en multi-assige scharnieren. Een multi-assig scharnier zal de kniebeweging beter volgen dan een enkel- of twee-assig scharnier. De knie beweegt over meerdere assen en niet zoals een deur die maar over 1 as scharniert. De beweging van de knie is een rol en glijbeweging. Daarom mag je van een kniebrace met een multi-assig scharnier meer draagcomfort verwachten (deze zal minder schuiven over het been) en zeker ook meer stabiliteit.
Het gewricht ontlasten
Op de piste worden je knieën zwaar belast. Een net geprepareerde piste ga je foutloos af, maar een buckelpiste is veelal een grotere uitdaging. Deze klappen kunnen voor een gevoelig gewricht erg pijnlijk zijn. Een brace met rigide onderdelen (verstevigingen) kan je gewricht ondersteunen door een gedeelte van de schokken op te vangen. Hierdoor worden jouw knieën minder belast waardoor je minder klachten hebt.
Bewegingen beperken
Extreme bewegingen kunnen riskant zijn voor gewrichten. Bij extreme bewegingen kunnen banden scheuren en gewrichten uit de kom schieten of botbreuken ontstaan. Kortom, iets wat je wil voorkomen. Bij een aangedaan gewricht door een recente blessure (minder dan 1 jaar geleden) is vaak de coördinatie verstoord. Daarom is het van belang een brace te dragen die de coördinatie verbetert en bepaalde bewegingen beperkt. Dit zijn veelal geavanceerde braces met een rigide (harde) onderdeel of in het geval van kniebraces een volledig rigide kniebrace.
Een brace kan deze extreme bewegingen beperken. Dat weerhoudt je tijdens de afdalingen een verkeerde beweging te maken. Deze braces hebben veelal een preventieve werking en zijn er vaak op gericht een nieuwe blessure te voorkomen.
